Ruim 4.500 mensen waren slachtoffer van de eerste aanval in het nieuwste hoofdstuk van het langlopende conflict. Wie denkt dat dit pas sinds het einde van vorig jaar aan de gang is, gaat flink de mist in. Al ruim honderd jaar zijn de twee al niet bepaald elkaars beste vrienden. Maar hoe komt dat eigenlijk?
Israël en Palestina leken vrienden
Aan het eind van de negentiende eeuw kreeg het idee van Zionisme steeds meer bekendheid. Dit kwam vooral door de Hongaarse Journalist Theodor Herzi. In Rusland werd deze opvatting enorm omarmd na het eindigen van de Russische revolutie. Veel Joden voelden zich daar daarom onveilig en zochten een nieuwe eigen plek. Door een list van Groot Brittannië – een aantal toezeggingen die ze uiteindelijk niet nakwamen – kregen ze in de jaren tussen 1910 en 1920 het mandaat over Palestina. Intussen was de Zionistische wereldorganisatie opgericht – deze zet zich tegenwoordig vooral in voor de belangen van de Joden in Israël en degene die zich hier willen vestigen -, deze organisatie besloot dat de Joden die zich onveilig voelden in Rusland zich moesten vestigen in Palestina. De Palestijnse bevolking was het hier niet mee eens en gaf aan bij de Britten dat zij hun afspraak niet waren nagekomen. Een deel van Palestina (Trans Jordanië) werd hierdoor afgesplitst. De inwoners van Trans Jordanië waren hier tevreden mee, maar de Joden en de overige inwoners van Palestina verre van. In de jaren die daarop volgden nam Groot Brittannië steeds meer de macht in Palestina, ze kochten grond op en het werd meer en meer een Brits land in plaats van een Arabisch land.
Eerste fricties tussen beide groepen
De relatie tussen beide groeperingen ging steeds harder achteruit. Beiden richtten een eigen groep op waarmee ze steeds meer bekendheid kregen in de wereldmaatschappij. De joden startten de Jewish Agency en de Arabieren begonnen het Arabische Hogere Comité. In de beginselen van deze oprichting was alles nog heel vreedzaam. Maar beide groepen hadden zijstromingen die wel heel gewelddadig waren. In de jaren dertig van de vorige eeuw kregen deze gewelddadige groepen tussen beide culturen steeds meer conflicten. Dit resulteerde in de eerste echt grote oorlog tussen beide kampen: de Arabisch-Palestijnse opstand tussen 1936 en 1939, uiteindelijk kostte dit 5.500 mensen het leven en waren er ook nog eens ruim 15.000 gewonden. Een reden voor de onderzoekscommissie die hiermee belast werd om een aantal beperkingen op te leggen. De Joodse immigratie werd voorlopig ingeperkt en de Joden mochten voorlopig geen land meer aankopen in Palestina en het mandaat zou worden opgeheven (wat de heftigste beslissing was) en verdeeld worden in een Arabisch en een Joods deel. Zowel de Palestijnen als de Joden gingen hier niet mee akkoord en verwierpen het voorstel. Van een voorstel waar beide partijen het over eens waren, kwam er niet meer.
Grootste ramp in de moderne geschiedenis
In 1940 viel Nazi-Duitsland grote delen van Europa binnen. Hierbij vermoorden ze ruim twee derde van de Joodse bevolking, 6 miljoen Joden vonden hun dood in deze oorlog. Door deze Holocaust besloten de Joden die nog leefden voor een groot deel naar Palestina te emigreren. Veel steun hierin kregen ze van de Westerse Wereld die zich deels verantwoordelijk voelden voor de massamoord. Dit ging allemaal in het harnas tegen de Arabische inwoners van Palestina, zij vonden dat er niet genoeg gekeken werd naar hun belangen en behoeften. De Verenigde Naties waren net opgericht, zij keurden de Tweestaten oplossing goed, die het land Palestina in twee delen opsplitste. Het beheer van het land zou internationaal verdeeld worden. De Arabische bevolking reageerden hierop met rellen, zij voelden zich verraden door de Westerse bevolking. De Yishuv (de naam voor Joden die zich in Palestina gevestigd hadden) begon met hun rebelse strijdgroepen met tegenaanvallen. Dit resulteerde in de Palestijnse Burgeroorlog die in 1947 begon. Dit leidde tot de dood van 10 tot 20 duizend strijders. In december 1947 liet Groot Brittannië weten op 15 mei 1948 het mandaat op te heffen. Als dit ook daadwerkelijk zou gebeuren zou dat betekenen dat ze de vredeshandhaving lieten vallen. Op diezelfde 15 mei verklaarde de Poolse politicus David Ben Goerion Israël tot een onafhankelijke staat. Dit leidde tot aanvallen van onder meer Egypte en Irak (samen de Arabische Liga) op de net onafhankelijk verklaarde staat. Maar gesteund door het Westen wist Israël iedere aanval af te slaan. Veel Palestijnen ontvluchtten Israël en vestigden zich elders. Hierdoor ontstond een groot vluchtelingenprobleem in landen als Syrië en Libanon.
Palestijnse vluchtelingen richten zich weer op
In 195 kwam Gamal Abdel Nassr door een staatsgreep aan de macht in Egypte. Hij maakte zich vooral populair bij Palestijnse vluchtelingen door het Arabisch nationalisme weer hoogtij te laten vieren. Hij lokte de Suezcrisis uit waardoor hij een politieke slag sloeg ten opzichte van enkele Westerse landen en Israël. Hierdoor werd hij nog populairder onder de Palestijnen. Op dit moment was de Gazastrook geannexeerd, wat zoveel betekent als dat het vrij is.
In juni 1967 vond de zesdaagse oorlog plaats waarin Israël de Gazastrook wist te veroveren. In november van dat jaar besloot de VN dat Israël zich terug moest trekken. In ruil daarvoor werd Israël nog wel erkend als onafhankelijke staat. De Arabische landen waren het hier niet mee eens en zo bleef Israël Gaza bezetten.
Intussen was de PLO opgericht, het Palestijnse Bevrijdingsleger. In 1973 vochten zij de Ramadanoorlog uit met Israël, maar opnieuw verloren zij. Dit leidde er wel toe dat zij door de VN werden erkend als enige partij die opkwam voor de belangen van het Palestijnse volk. Yasser Arafat, leider van de PLO kreeg zelfs de tijd om te spreken op de algemene vergadering van de VN. Na de Libanese Burgeroorlog gingen binnen de PLO ook steeds meer stemmen op om Israël te erkennen als onafhankelijke staat en zo te streven naar een echte Palestijnse staat.
De nieuwe leider van Egypte, Anwar Sadat zag dit ook wel zitten, hierdoor verloor hij veel aanhangers binnen en buiten zijn eigen landsgrenzen. Wel vond hij dat als de Arabische landen Israël officieel erkenden als land, ze wel de Bezette gebieden terug moesten geven. Uiteindelijk ging Sadat buiten de Arabische Wereld om. In plaats van samen te werken met de Sovjet-Unie werkte hij samen met de Verenigde staten en in de Camp David-akkoorden die op 17 september 1978 werden getekend sloot hij vrede met Israël, Egypte was hiermee het eerste Arabische land dat dat deed. Dit was tegen het zere been van veel Arabische landen en zij vonden hem een verrader. In 1981 werd hij vermoord. De Camp David-akkoorden werden verworpen door de PLO en het conflict met Israël bleef in stand.
PLO probeert Israël uit te schakelen
in 1982 is de PLO gehuisvest in Beiroet, de hoofdstad van Libanon. Met een grootscheepse invasie proberen ze Israël uit te schakelen. Dit resulteerde in de operatie vrede voor Galilea. Na lang beleg kwamen Palestijnse rebellenorganisaties in conflict met elkaar. Wat resulteerden in vele bloedbaden en duizenden doden. In 1987 riep Arafat de onafhankelijkheid van de Palestijnse onafhankelijkheid af en zwoer hij terrorisme af. En ging in gesprek met de Verenigde staten, ook werd de tweestaten oplossing ge aanvaard en zo leek er een einde te komen aan het conflict.
Maar door problemen met de nieuwe Egyptische president Moebarak kwam er een nieuw conflict, ditmaal in eerste instantie zonder Israël als betrokken partij. PLO stond lijnrecht tegenover de Palestijnse groepering Hamas (die eerst werden gesteund door Israël). Des te opvallender is het dat Hamas uiteindelijk tegen de Tweestaten oplossing was en daarmee tegen de staat Israël als onafhankelijke was. Arafat kreeg het toch voor elkaar om als PLO weer in gesprek te gaan met Israël. In 1993 resulteerde dit in het Oslo-akkoord, waarin stond dat de PLO Israël erkende en Israël de PLO erkende. Ook moest Israël zich terugtrekken uit de Palestijnse gebieden die ze bezetten. Alleen werd niet gesproken over wat nu de exacte grenzen waren. Er werd gekozen om dit op een later moment te bespreken en dan ook te bepalen. Op 13 september 1993 werd dit akkoord getekend in de Amerikaanse hoofdstad Washington door Arafat de premier van Israël Yitzhak Rabin. Van vrede kwam het echter niet. Rabin werd vermoord en Benjamin Netanyahu werd verkozen als nieuwe premier. Hij had heel andere ideeën als Rabin en bleef doorgaan met de bezettingen van de Palestijnse gebieden. Veel mensen vonden dat Arafat had gefaald en sloten zich aan bij Hamas. Zij werden steeds populairder. Meerdere pogingen van Arafat om vrede te sluiten werden teniet gedaan.
Geweld laait weer op
Na een aantal jaren van relatieve rust kwam in september van 2000 het conflict weer tot een hoogtepunt. De Palestijnse Nationale Veiligheidstroepen en het Israëlische leger kwamen in conflict, dit duurde ruim 5 jaar en leidde tot ruim honderd doden. Ariel Sharon Premier van Israël in 2005 beval soldaten tot terugtrekking uit Gaza. Israël verklaarde officieel dat ze waren teruggetrokken en vanaf dan dus ook geen controle meer hadden over wat er gebeurde in Gaza. Voor de VN gold dit niet, zij zagen Israël nog steeds als bezetter van Gaza. In 2006 brak een nieuw hoofdstuk aan. Hamas werd namelijk de grootste partij bij de Palestijnse verkiezingen. Het antwoord van Israël hierop was een dreiging met economische sancties. Tenzij Hamas eerdere overeenkomsten alsnog zou tekenen, geen geweld meer zou gebruiken tegen Israël en Israël zou erkennen. Hamas verwierp al deze eisen. Na een interne slag binnen de Palestijnse politiek nam Hamas officieel de hele Gazastrook over. In 2007 blokkeerde Israël de grens met Hamas, omdat Israël nauw samenwerkte met Egypte kon het ook de doorgang tussen de Gazastrook en Egypte verstoren. Eind 2008 escaleerde het volledig. Israël begon een militaire operatie op Gaza. Met duizenden slachtoffers tot gevolg. Meerdere luchtaanvallen volgden in de daaropvolgende jaren. In 2012 sloten Hamas en Israël een wapenstilstand. Dat in 2014 werd verbroken.
Vandaag de dag
Op 6 mei 2021 ging het voor het eerst in 7 jaar weer goed mis. Het hooggerechtshof van Israël besloot dat de Palestijnen in een wijk in Jeruzalem uitgezet diende te worden. Demonstranten kwamen in opstand. Deze demonstraties resulteerden in gewelddadige situaties tussen enerzijds Palestijnse inwoners van Jeruzalem en anderzijds Israëlische kolonisten. Op 10 mei 2021 vuurden Hamas vervolgens luchtraketten af op Israëlische steden. Als antwoord hierop kwam Israël met een luchtaanval op een woontoren in Gaza met een Hamas-kantoor. 35 doden tot gevolg. Terroristische aanslagen over en weer volgden. Israël bezette de Westelijke Jordaanoever en doodde hier 166 Palestijnen. Op 11 mei 2022 werd Shireen Abu Akleh (verslaggeefster) live op tv doodgeschoten door het Israëlische leger, terwijl ze verslag deed van een inval van het Israëlische leger in een vluchtelingenkamp in de Palestijnse stad Jenin. Tijdens haar begrafenis volgde weer een aanval van het Israëlische leger, zij vielen de mensen aan die haar kist droegen. Dit alles komt tot een absoluut hoogtepunt op 7 oktober 2023 Hamas komt met een grote verassingsaanval en vuurt vanuit de Gazastrook duizenden raketten af op Israël, de antwoorden van Israël waren bombardementen in de Gazastrook en de afkondiging van de staat van oorlog. Inmiddels zijn er duizenden doden gevallen en is de oorlog nog niet afgelopen.
Zo zie je, het conflict is niet van de ene op de andere dag ontstaan. En is moeilijk om te snappen wie er goed of fout zit, en misschien is het ook maar beter dat we niet snappen waarom er zoveel doden nodig zijn….