Zal onze online privacy over 10 jaar volledig verdwenen zijn? Op dit moment lijkt online privacy al vrij cruciaal. Het nieuws staat er vol mee. Dus als wij ons nu al zorgen maken over onze online privacy, zullen wij die in de toekomst dan nog wel hebben? Wat zeggen experts hierover en welke organisaties of technologische ontwikkelingen hebben invloed op onze online privacy?
“Als er geen internet was, had je heel veel privacy.”
Tim Breukel
Online privacy
Wat is het?
Online privacy, ook wel privacy op internet genoemd, is uiteraard de privacy waar wij recht op hebben online. Als persoon hebben wij het recht om onze persoons- en andere gegevens online privé te houden. Die gegevens worden ook wel onze data genoemd. Wij mogen zelf bepalen welke informatie we vrij willen geven en aan wie, en dat we dingen kunnen doen zonder dat de buitenwereld daar weet van heeft, inbreuk op maakt of invloed op heeft.
Maar wordt daar iedere dag niet al stiekem misbruik van gemaakt? Kijk bijvoorbeeld naar Cloud-services, want waar komen je persoonsgegevens precies terecht en wie kan daarbij? Ben je wel veilig op social media en handhaven websites de privacywet wel volledig?
Hoe ziet het er nu uit?
We kunnen er zeker van zijn dat jouw data minimaal één keer is gelekt. Dat beweert Tim Breukel (22), student in opleiding voor ‘cloud en cybersecurity’. “Momenteel is er nog privacy, maar als je kijkt naar alle aspecten die er tegenwoordig bij komen, wordt de privacy steeds minder”, vindt hij. Dat toont hij aan door het voorbeeld van de QR-code tijdens de coronaperiode aan te halen en de overheid die mee wilt kijken in de chatberichten van burgers, etc. “Als je hoort hoeveel datalekken er tegenwoordig zijn, ga ik niet zeggen dat mijn data nog veilig is.”
Niet alleen Tim Breukel vindt dat onze online privacy op dit moment niet goed beschermt wordt. Sanna van Esterik (25), werkstudent/Legal Assistant bij ICTRecht bij het advies team op het gebied van privacy, vertelt: “In mijn ogen is onze privacy online erg beperkt. Het is lastig om te controleren welke gegevens waar terecht komen. Ik denk dan ook dat het van belang is de ontwikkelingen in de gaten te houden en te investeren in de bescherming van onze privacy.”
Op dit moment wordt onze data overal en door iedereen met een enorme hoeveelheid opgeslagen, ook wel big-data genoemd. Onze gegevens worden verzamelt, doorverkocht, etc. Allemaal voor het geld motief. Bedrijven verzamelen bijvoorbeeld onze data voor marketingdoeleindes en profilering. “Ze monitoren op wat jij doet, waar je heen gaat en wat je activiteiten zijn. Die data verkopen ze door aan andere bedrijven”, zegt Tim Breukel.
Maar niet alleen bedrijven zijn geïnteresseerd in onze data. Zo proberen de overheid, social media en cybercriminelen ook aan onze data te komen, voor verschillende doeleindes. Maar wat zijn die doeleindes dan precies? Wat kunnen deze organisaties en/of mensen met onze data doen? Welke privacywet handhaaft Nederland eigenlijk en houdt iedereen zich hier wel aan? Wat kunnen wij over tien jaar verwachten?
Privacywet
De privacywet van tegenwoordig wordt ook wel de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) genoemd. Deze wet sluit beter aan op het digitale tijdperk waarin wij leven. Of Nederland een goede privacywet handhaaft? Zowel Tim Breukel als Sanne van Esterik vinden van wel, maar zien ook de verbeterpuntjes.
Overheid
Als wij om ons heen kijken, naar landen als China bijvoorbeeld, handhaaft Nederland een betere wetgeving rondom privacy. In China bestaat persvrijheid en privacy namelijk vrijwel niet. Ze worden overal (online) in de gaten gehouden. De Chinese regering verzamelt op grote schaal gegevens van burgers om de veiligheid te bewaken en om terrorisme tegen te gaan. Maar zullen deze maatregelen binnen de muren van China blijven? Of zal dit zich verspreiden naar de rest van de wereld?
“De veiligheid bewaken en terrorisme tegengaan” – lijkt dit niet een beetje op wat de Nederlandse overheid wil inschakelen als we kijken naar whatsapp of andere social media? De Nederlandse overheid wil namelijk chatberichten in kunnen lezen om zo criminelen op te sporen, maar is dit geen privacy schending naar de burgers toe? Tim Breukel denkt dat, net zoals China alle controle heeft over zijn burgers, dit ook in Nederland en vooral de Europese Unie (EU) ingezet zal worden, maar dan wel op kleinere schaal. “Ik denk dat er uiteindelijk een systeem gaat komen, waarbij ze meer inzicht krijgen in wie jij bent en wat je doet”, vertelt hij.
Social Media
Zijn jouw persoonlijke gegevens op social media volledig beschermt? Je merkt er misschien niets van, maar zonder dat je het weet, geef je een heleboel informatie over jezelf vrij; gratis. Want veel social mediaplatformen zetten content van gebruikers in voor allerlei doeleinden. Zo mogen zij jouw posts gebruiken als gratis reclame voor hun platform. Ook verkopen de meeste social mediabedrijven je gegevens door of delen deze op een andere manier om reclame-inkomsten te genereren, dat vertelt een artikel uit de VPN-gids over social media.
“Ik denk dat sociale media een hele grote rol speelt in jouw privacy”, vertelt Tim Breukel. “Kijk bijvoorbeeld naar ‘Snapchat Herinneringen’. Die herinneringen sla jij op, maar die sla je niet op in je telefoon. Want als jij een nieuwe telefoon hebt, heb je al je herinneringen nog. Laat nou net een herinnering een pikante foto zijn bijvoorbeeld, jij weet niet waar het wordt opgeslagen of wat er met die data gedaan wordt. Als snapchat wordt gehackt, is al die data toegankelijk en dat wil je niet.” Een ander voorbeeld van Tim Breukel is: “Als je post dat je op vakantie bent en iedereen weet dat je op vakantie bent, hoeft er maar net een inbreker mee te kijken. Dat is misschien wel het grootste gevaar van social media; ze zien alles wat je doet.”
De heisa over TikTok heb je de laatste dagen misschien wel meegekregen, moederbedrijf Facebook staat niet zo goed bekend als het om privacy gaat en alle andere media lijken ook niet altijd even betrouwbaar. Gelukkig zijn er manieren om je privacy op social media te waarborgen, dat kan via de privacy-instellingen, maar denk vooral goed na wat je allemaal online plaatst en waarop.
Cybercrime
“Ruim één op de zeven Nederlanders slachtoffer cybercriminaliteit” – kopt een artikel op RTL Nieuws. Naar schatting waren er vorig jaar zo’n 2,2 miljoen Nederlanders slachtoffer van cybercriminaliteit. Hoe zal dit er in de toekomst uitzien als het aantal nu al zo hoog is?
Gebruikers
Heb je ooit wel eens een vreemd telefoontje of mailtje gehad? Vroeg je jezelf toen niet af: hoe zijn zij aan mijn nummer of e-mailadres gekomen? Dan heb je waarschijnlijk met cybercriminaliteit te maken gehad. “Vaak doordat je gegevens zijn doorverkocht of mensen hebben jouw gegevens ergens gevonden”, licht Tim Breukel toe. Cybercriminelen zijn dol op onze gegevens, omdat ze precies kunnen zien wie jij bent, wat jij doet en wat jouw motief is. “Als zij dat verkopen aan bedrijven,” vertelt Tim Breukel. “kunnen bedrijven daar goed op inspelen door zich aan te passen aan de behoefte van de gemiddelde persoon op basis van de gestolen data. Dat kunnen zij op hun site toepassen, waardoor jij denkt ‘wat een leuke site’. Terwijl jij in de realiteit helemaal gescreend bent en die ‘leuke site’ tenslotte op gestolen data is gebaseerd.”
Bedrijven
Bedrijven bezitten ook over waardevolle data, wat voor cybercriminelen erg aantrekkelijk is. Rabobank vertelt dat 1:5 bedrijven kans hebben op een cyberaanval. Zo’n cyberaanval kost voor bedrijven een hoop geld. Cybercriminelen hacken in het systeem van bedrijven om vervolgens hun data te stelen. Met die data kunnen zij het bestolen bedrijf chanteren door ze de keuze te laten maken tussen het betalen van een paar miljoen of het lekken van hun datagegevens. “Bedrijven liggen onder een groot vergrootglas”, vertelt Tim Breukel. “Als hun data ooit bekend komt, krijgen zij een mega boete.” In beide gevallen moeten bedrijven een hoop geld betalen.
Cybercriminaliteit is dus vrij eng. Wat organisaties en mensen allemaal wel niet met onze data kunnen doen. Maar hoe zit het met de huidige technologische ontwikkelingen zoals Artificial Intelligence (AI)? Zullen deze technologische ontwikkelingen invloed hebben op onze online privacy in de toekomst?
Artificial Intelligence (AI)
Artificial Intelligence (AI), bestond al langer, maar door de jaren heen heeft het zich ontwikkelt tot iets groters en slimmer. Nog niet zo lang geleden kwam ChatGPT uit, een chatbot die op zeer ingewikkelde wijze artikelen kan schrijven en vragen beantwoorden. De opkomst van deze technologische ontwikkeling heeft een grote indruk achtergelaten, vooral bij schrijvers en studenten, want het neemt een hoop werk uit handen.
Voor- en nadelen
Toch is niet iedereen zo blij met de nieuwe ontwikkeling. In Italië was de software zelfs voorlopig verboden, blijkt uit bronnen van RTL Nieuws, wegens privacy-schending. Volgens de GPDP is het onduidelijk wat ChatGPT met onze data doet. In Italië lekte de software namelijk gegevens afkomstig uit gesprekken die gebruikers met de chatbot hadden en lagen betaalgegevens van de abonnees op straat.
In de VS zijn er ook klachten over OpenAI (makers van ChatGPT) ontstaan. De chatbot vormt volgens de CAIDP een bedreiging voor zowel de privacy als de openbare veiligheid. Zij vinden dat de nieuwe versies van de AI-systemen vooraf onderzocht moeten worden voordat ze op de markt komen te staan. Dat is uiteindelijk ook gelukt, vertelt een nieuw artikel uit RTL Nieuws, bijna een maand later na het verbod op ChatGPT in Italië. Wegens privacy-aanpassingen is de chatbot niet meer verboden. Maar dat betekent niet dat de chatbot nu 100% te vertrouwen is.
ChatGPT gaat tot aan de kennis van 2021. “Dus dat zal nooit kunnen bijdragen aan de huidige privacyreglementen, want privacy blijft zich ontwikkelen. Net zoals cybersecurity, dat veranderd ook met de dag, omdat er nieuwe aanvallen worden gedaan”, vertelt Tim Breukel. Volgens hem is het wel mogelijk de chatbot te misbruiken als je weet hoe je ermee om moet gaan. “Als jij goede inputs weet te geven, kan je alsnog lijndraden krijgen om iets te volgen. Jij kan wel al je informatie geven van vandaag en dat kan de chatbot analyseren. ChatGPT kan alles inlezen om er vervolgens wat mee te doen.”
Toekomstvisie
AI-Experts vrezen voor de toekomst van AI-systemen. De snelle technologische groei van kunstmatige intelligentie moet gepauzeerd worden, aldus ruim duizend experts op het gebied van AI. Dat werd in de open brief opgeroepen, waaronder Elon Musk en Apple-medeoprichter Steve Wozniak.
“Kunstmatige intelligentie wordt nu concurrerend op het gebied van menselijke taken en dus moeten we onszelf afvragen: moeten we machines onze informatiekanalen laten overspoelen met propaganda en onwaarheden? Moeten we al onze banen weg-automatiseren, ook de banen die voldoening geven? Moeten we kunstmatige breinen ontwikkelen die straks met meer zijn dan wij, slimmer dan wij en die ons zullen vervangen? Moeten we het risico lopen dat we de controle over onze beschaving kwijtraken?” Vragen de ondertekenaars van de open brief zich af.
AI heeft sinds de opmars tal van zorgen veroorzaakt, bijvoorbeeld over een toename van cybercrime, de verspreiding van nepnieuws en schendingen van het auteursrecht. Of AI echt een bedreiging gaat vormen in de toekomst kan nog niet met zekerheid gezegd worden. “Het kan volledig verboden worden of juist volledig open gegooid”, zegt Tim Breukel.
Cloud
De term ‘cloud’ wordt gebruikt voor online werken en opslaan zoals OneDrive, Google Drive, iCloud en Dropbox. Maar waar is de cloud? Waar komen je gegevens precies terecht en wie heeft daar toegang tot?
‘Een grijs-gebied’ noemt Tim Breukel de cloud ook wel. Niemand weet precies waar je gegevens opgeslagen worden en of er enig misbruik van gemaakt wordt. “Privacy is eigenlijk wat binnenshuis gebeurd, wat niemand anders kan zien. De cloud is extern, publiekelijk, dus iedereen zou het kunnen inzien”, vertelt Tim Breukel.
Toch, als we de bedrijven moeten geloven, worden onze persoonsgegevens binnen de cloud goed beveiligt. Vooral bedrijven zoals Microsoft en Google beschermen onze privacy optimaal. Je hoort daarom ook niet snel dat een datalek is gebeurd bij zulk soort bedrijven.
QR-code
QR-codes waren tijdens de coronaperiode erg populair, waarbij je je QR-code altijd wel gereed moest houden. Tim Breukel denkt dat QR-codes zich steeds meer zullen ontwikkelen op gebied van dataverzameling. Hij vertelt: “Je hoort niet veel meer van QR-codes na de coronaperiode, maar je ziet wel dat QR-codes voor andere doeleindes gebruikt worden. Zo gebruiken mensen QR-codes voor enquêtes, een opiniepaneel, etc. wat ook weer dataverzameling is.”
Onze ID-kaarten kunnen in de toekomst misschien wel omgezet worden naar een QR-code, speculeert Tim Breukel. Dat al onze gegevens straks volledig digitaal vastgelegd worden. “Ik denk dat dat zich wel meer gaat ontwikkelen, en wel rondom je privacy van wat er wordt verzamelt van je”, vertelt hij.
Algoritme
Het algoritme is een mega code die meekijkt naar wat jij interessant vindt. Dat doet hij aan de hand van bijvoorbeeld: #’s, muziek, kenmerken en woorden. Dat slaat het algoritme op, om vervolgens te zoeken naar video’s of foto’s met een gelijkenis, die hij vervolgens aan jou toont. Kijk jij bijvoorbeeld vaak hondenfilmpjes, dan zal je die waarschijnlijk ook vaker te zien krijgen.
Het algoritme is daarom dus ook een grote dataverzamelaar wat invloed kan hebben op onze privacy. Alhoewel dit goed in bedwang wordt gehouden door de AVG. Tot nu toe hoeven wij ons nog geen zorgen te maken over het algoritme.
Cookies
Het moment dat jij een site opent wordt er gevraagd of jij cookies wilt accepteren of niet. Daar worden natuurlijk niet letterlijk ‘cookies’ mee bedoeld. Een cookie is namelijk niet meer dan een gegevensbron, die opslaat wat jij allemaal bezoekt en aanklikt. Klik jij bijvoorbeeld op een wasmachine bij Coolblue, zou het zomaar kunnen dat je even later een advertentie van een wasmachine te zien krijgt tijdens het bezoeken van een andere site.
Cookies lijken geen kwaad te kunnen, maar in principe is het ook een vorm van big-data wat doorverkocht kan worden. Bedrijven zouden hier namelijk goed op in kunnen spelen. Als zij zien dat er vrij veel geklikt wordt op wasmachines, kan je misschien wel een reclame over wasmachines op tv voorbij zien komen.
Toekomst van Online Privacy
Online Privacy is een groot en breed onderwerp wat op de dag van vandaag soms nog steeds vragen en zorgen oplevert. Maar hoe ziet het er nu in de toekomst uit? Hebben wij over tien jaar nog online privacy?
“Ik denk dat er over tien jaar nog wel privacy is, maar minder. Dat er vanuit instanties en de overheid meegekeken gaat worden rondom wat wij doen, om te voorkomen dat we bepaalde activiteiten doen. Dus er zal meer screening komen”, speculeert Tim Breukel over de toekomst van online privacy. Sanne van Esterik vult daarbij aan: “De toekomst van online privacy is een hedendaagse uitdaging. Door grote techbedrijven, marketing en het verdienmodel is het een uitdaging om online privacy te beschermen. Daar komt bij dat het ook een uitdaging is de online privacy te handhaven. Ik denk wel dat we de komende jaren stappen gaan maken. In mijn ogen kunnen we de komende tien jaar niet verder met de koers van de afgelopen vijf jaar. Ik denk ook dat dat niet gebeurt. Bijvoorbeeld de ontwikkeling van de massaclaim tegen TikTok. Ik verwacht dat het in de toekomst vaker gaat voorkomen dat met name grote techbedrijven, waaronder bijvoorbeeld ook Meta, rechtszaken krijgen of dat er boetes worden opgelegd om hen aan te sporen aan de regelgeving te voldoen.”
Beide experts op het gebied van IT vinden dat onze online privacy beter beschermt moet worden. Tim Breukel vindt dat bedrijven meer moeten investeren in IT, voornamelijk rond de beveiliging van hun data. Ook voor de burgers is het waarborgen van hun online privacy een voornaamste. Sanne van Esterik denkt althans dat het beschermen van onze online privacy steeds moelijker gaat worden in de toekomst. Ze vertelt: “Het wordt steeds moeilijker om online privacy te beschermen. Dat komt in mijn ogen met name door de grote spelers in de online wereld die veel middelen tot hun beschikking hebben en daardoor veel macht hebben. Gegevens zijn tegenwoordig veel waard en het is in mijn ogen een uitdaging om onze gegevens te beschermen.”
Het grootste probleem van allemaal blijft natuurlijk het internet. “Het moment dat jij je internet opent, staat alles al aan. Je word helemaal gemonitord. Het maakt niet uit wat je doet, het is overal aanwezig. Dan kan je zo strikt mogelijk doen, er is altijd wel ergens iets wat meekijkt”, waarschuwt Tim Breukel. “Als er geen internet was, had je heel veel privacy.”
De toekomst van het internet is constant in ontwikkeling. We kunnen uitkijken naar een veelbelovende wereld, maar we moeten ook opletten dat dat nieuwe risico’s met zich meedraagt.
