Nieuwste seizoen van hitserie ”You” kampt met cliché-probleem

De beruchte Joe Goldberg (Penn Badgley) is terug; dit keer met baard én als professor literatuur aan een universiteit in London. Na het succes van het unieke concept van de serie hebben de makers van You wat te bewijzen. Spanning, shokerende plottwists en problematische personages zijn waarom de vorige seizoenen het zo goed hebben gedaan. Maar deze keer lijken de makers voor een dilemma te staan: kwantiteit of kwaliteit?

Verloren liefde

Het begin van de serie is ijzersterk als nooit tevoren. Onze geliefde Joe, wiens charisma zijn afgrijselijke daden teniet doet, vertrekt voor een zoektocht die menig mens toch wel zou bestempelen als stalken, naar Europa. In de hoop een ontglipte liefde te vinden, besluit hij dat hij op een laag pitje zal leven. Met volle overtuiging zweert de seriemoordenaar bij zichzelf dat hij niet meer toe zal geven aan zijn impulsieve, met passie gedreven obsessie die alle keren daarvoor heeft geleid tot de moord op alle vrouwen die hij lief heeft gehad. We geloven hem, want weer slaagt de serie erin ons al zijn verschrikkelijke acties te doen vergeten en sympathie te tonen met de getraumatiseerde en geïsoleerde jongen die we drie seizoenen lang hebben gevolgd. De toon is gezet.

Rijkste van het rijkste

De kwaliteit van de serie blijft tot nu toe nog even hoog als dat van de seizoenen ervoor. Wederom bevindt Joe zich in de aanwezigheid van rijke mensen, waar hij volgens zichzelf toch wel echt een hekel aan heeft. Sterke introducties van de leden in de nieuw gemaakte vriendenkring geven meteen een vertrouwd gevoel terwijl het kaliber van het verhaal alleen maar lijkt te stijgen. Keer op keer leggen slechte keuzes zich voor, maar het vertrouwen in Joe blijkt terecht. Hij geeft niet toe. We zien hoe hij in een constante strijd is met zijn obsessieve gedachtes en loven hem voor zijn uithoudingsvermogen hiermee te blijven worstelen. Totdat de scherpe en kille Kate door de kieren van zijn standvastigheid zijn leven in treed. Weer wordt Joe geconfronteerd met zijn extreme drang tot bescherming voor vrouwen die dat eigenlijk helemaal niet nodig hebben. Typische ‘‘You” taferelen spelen zich af terwijl we toch wel blijven juichen voor Joe. Want we zien dat hij het beter doet dan in de seizoenen hiervoor. We geloven dat hij beter kan worden.

Murder Mystery

Het hele seizoen lijkt in het teken te staan van een typische whodunnit. Een populair misdaadgenre waarbij de nadruk ligt op het vinden van de dader, benadrukt Joe’s enthousiaste student Nadia. Joe wordt beschuldigd van moorden die hij niet gepleegd zou hebben en zoekt advies op van de snuggere student. Ze vertelt hem dat whodunnits altijd hetzelfde zijn, en onthult haar kennis over het genre. Terwijl zonder Nadia’s weten Joe’s leven weer in elkaar lijkt te zakken verhaalt hij onder cryptische vragen de volgende ”stap” in de whodunnit die zijn leven is geworden bij Nadia. ”’De eerste verdachte is het tweede slachtoffer” Zegt ze grappend. En het tweede slachtoffer rondom Joe valt.

Facetten van de klassieke verhalen van Sherlock Holmes nemen ook in deze serie een vorm aan. De personages zijn terug te vinden. De slimme Sherlock neemt de vorm aan van Joe terwijl hij op zoek is naar de dader van de moorden in zijn reeds gemaakte vriendengroep. Zijn partner Watson, hier Nadia, staat hem bij zonder dat ze het weet. Ook Moriarty, het meesterbrein achter de misdaad, maakt een verschijning. Arthur Conan Doyle, Edgar Allen Poe en andere schrijvers lijken een inspiratiebron te zijn. De makers vragen om hulp van literaire grootmeesters terwijl ze zich klaarmaken voor een afgang.

Plotse ondergang

Na een prachtig begin van wat lijkt een nieuwe Joe, een Joe die heeft geleerd van zijn gedrag en nu ineens een stuk normaler lijkt te functioneren, stort de kwaliteit van de serie met één enkele aflevering naar beneden. De eerste zes afleveringen lieten niet veel ruimte over voor een nieuw seizoen, ondanks hun torenhoge kwaliteit. Joe zou helen en leren leven met zijn trauma en obsessies. Daar zit natuurlijk nog maar weinig plaats voor een vervolgverhaal. You is immers een populaire show, en eentje die veel geld opbrengt. Om een opening te creeëren voor een seizoen vijf, hebben de makers alle clichés die zich ooit afgespeeld hebben in de geschiedenis van film, in zes afleveringen van ieder vijftig minuten gestopt. Het ”hij wordt wakker en alles was een droom” soort cliché. Van die dingen die je vroeger bij een verplichte Nederlands opdracht schreef. Het prachtige schrijfwerk gaat het raam uit in het belang van tijdrekken. Meer seizoenen en meer verhalen. Teleurstellend is het zeker, want de serie leek nu juist zichzelf naar een hoger niveau te willen tillen. Maar in plaats daarvan blijkt het laatste seizoen van You niets anders te zijn dan een commercieel stuk serie wat zodanig uitgekauwd is dat het in volgende seizoenen op precies dezelfde manier uitgespuugd kan worden. De plotse verandering van kwaliteit in de serie maakt dat het niet kijkerswaardig is, en lijken andere Netflix-series hier een betere optie.