De elfde van de elfde

11 november, dit is een bijzondere dag. Er zijn namelijk meerdere feestdagen op deze dag. Sint Maarten, dit vieren ze vooral boven in het land en carnaval, dit vieren ze weer meer onder in het land. Wat maakt deze dag nou zo bijzonder en waarom zijn er verschillende feestdagen op dezelfde dag?

Sint Maarten

Sint Maarten is ontstaan door de soldaat Martinus van Tours. Martinus van Tours werd in 316 geboren als de zoon van Romeinse ouders in Savaria, Hongarije. Als tiener sloot hij zich aan bij het Romeinse leger, hier vertrok hij op 15-jarige naar Gallië. Er wordt gezegd dat toen hij bij de stadspoort van de Franse stad Amiens aankwam een naakte bedelaar aantrof. Martinus schonk de bedelaar de helft van zijn rode soldatenmantel. Later in een droom zag hij dat hij zijn halve mantel met Jezus had gedeeld. De bedelaar zou hebben gezegd: ‘’Ik was naakt en gij hebt mij geleed’’. Daarna zou Martinus enkele wonderen hebben verricht.

Na deze openbaring heeft Martinus zich bekeert tot het Christendom en richtte hij zich op een religieuze carrière. Hij leefde een tijd als kluizenaar en heeft gewerkt als een duiveluitdrijver. In Poitiers heeft hij zijn eerst Franse klooster gesticht en in 371 is hij benoemd tot bisschop van Tours. In zijn tijd als bisschop heeft hij gezorgd voor verdere verspreiding van het Christendom in Europa. Naast zijn bekendheid vanwege zijn goede gedrag voor de armen kon hij ook wonderen verrichten. Hij zou zieken kunnen genezen en doden tot leven wekken. Hij is op 8 november 397 overleden. Waarna hij op 11 november is begraven.

Waarom gaan we dan langs de deuren voor snoep? Sint Maarten is een feest voor de armen. Vroeger was het in de winter moeilijk om aan eten te komen, het katholieke geloof heeft daarom meerdere feesten ingesteld om aandacht voor de armen te vragen. Tijdens deze ‘bedelfeesten’ kregen de armen wat extra voedsel van de rijkere om de lange winter door te komen. Driekoningen en Sinterklaas zijn ook bedelfeesten in de winter.

Aan het begin van de 20e eeuw begonnen de rijkere mensen Sint Maarten te vieren. Eerst voelden de rijkere zich te goed voor Sint Maarten, alleen later werd Sint Maarten gezien als een nationaal cultuurgoed. Kinderen werden met zelfgemaakte lampionnen langs de deuren gestuurd om te ‘bedelen’ voor snoep. Nu is het dus een bedelfeest voor de kinderen in plaats van de armen.

Carnaval

Carnaval is eeuwen geleden ontstaan door de katholieken. Later tijdens de hervorming in de zeventiende eeuw werd het feest een tijd gestopt door de opkomst van de protestanten. Die waren tegen losbandigheid en dat zorgde ervoor dat carnaval in veel plaatsen decennialang verboden was.

De traditie van de wagens is overgewaaid uit Keulen. In 1823 werd daar een carnavalsstoet gehouden om de nieuwe baas voor de gek te zetten. Keulen hoorde vanaf 1815 bij Pruisen, eerder was dit in het Franse bezit. Keulen was in die tijd een belangrijke plaats en kreeg hierdoor bezoek van de keizer van het Duitse rijk. Een groep Keulse schrijvers bedachten toen een optocht te houden op basis van figuren uit een boek over het Romeinse carnaval. De laatste wagen was ‘Held Karneval’ dit is de voorloper van Prins Carnaval. Nu sluit de Prinsenwagen nog steeds traditiegetrouw de meeste optochten af.

Op de elfde van de elfde begint het carnavalsseizoen. Alleen waarom op die dag? Het getal 11 is van vroeger het getal van de narren en dwazen. 11 wordt ook wel het ‘gekkengetal’ genoemd. Dat is zo omdat het tussen 10 (het getal van perfectie) en 12 (het heiligengetal) in zit. Het woord gekkengetal bestaat toevallig ook uit precies 11 letters. Twee keer 1 staat voor gelijkheid. Met carnaval gaat iedereen verkleed. Waarschijnlijk komt dit doordat carnaval staat voor het feestvieren. Als je verkleed gaat word je niet herkent. Hierdoor vervagen de verschillen tussen rijk en arm en is iedereen gelijk. Op de elfde van de elfde wordt elk jaar het motto van het jaar bekend en wordt Prins Carnaval officieel benoemd. De raad van Elf komt ook voor het eerst bij elkaar op de elfde van de elfde, dit is ook op de 11 uur 11.