Eind 2022 werd ChatGPT gelanceerd. Als je vandaag de dag nog steeds niet weet wat deze online tool is, dan heb je de afgelopen tijd onder een steen gelegen. ChatGPT is een chatbot met kunstmatige intelligentie, ook wel bekend als AI (artificial intelligence) in het Engels. Kunstmatige intelligentie wordt steeds vaker gebruikt in het onderwijs. Met name studenten en leerlingen weten de tool gemakkelijk te vinden. Of het nu gaat om het oplossen van lastige wiskunde vragen of het schrijven van een verslag, KI (kunstmatige intelligentie) staat klaar om te helpen. Maar wat zijn precies de risico’s van het gebruik van KI in het onderwijs en zijn er ook kansen?
Alan Turing en de geboorte van kunstmatige intelligentie
In 1950 introduceerde de Britse Alan Turing voor het eerst het concept van kunstmatige intelligentie in zijn artikel ‘Computing Machinery and Intelligence’. Hij bedacht het ‘imitatiespel’ om te onderzoeken of een machine menselijke intelligentie kan nabootsen.
Bij dit experiment praatte een mens en een machine met een andere persoon. Als die persoon geen verschil kon opmerken tussen mens en machine, werd het experiment als succesvol beschouwd. Later werd dit bekend als de ‘Turing-test’ en had het grote invloed op het AI-onderzoek.
In 1956 kreeg dit nieuwe vakgebied de naam ‘Artificial Intelligence’ tijdens de Dartmouth-conferentie, georganiseerd door John McCarthy. Na deze belangrijke stap groeide het aantal onderzoekscentra in de VS. Een van de eerste chatbots was Eliza, gemaakt door Joseph Weizenbaum, maar helaas slaagde ze niet voor de Turing-test.
Minder zelfstandig denken?
Als studenten afhankelijk zouden worden van KI zou dit kunnen beteken dat hun motivatie zou afnemen om zelf over dingen na te denken. En dat kan weer leiden tot afname van verschillende vaardigheden en kennis. Het is en blijft belangrijk dat studenten en leerlingen de basisvaardigheden zoals rekenen en schrijven zelfstandig onder de knie krijgen en niet afhankelijk zijn van kunstmatige intelligentie. Ook kan te veel gebruik van KI zorgen voor een vermindering van creativiteit bij scholieren, want de onlinemachines bieden vaak voorspelbare oplossingen en antwoorden, daardoor woorden ze niet gestimuleerd om zelf originele en creatieve oplossingen te bedenken. Voor docenten wordt het ook lastig om te onderscheiden of opdrachten en werkstukken door leerlingen zelf zijn geschreven, of dat het door een programma zoals ChatGPT is geschreven.
Naast studenten en leerlingen heb je natuurlijk ook docenten die te maken krijgen met KI Ferton van Tooren is docent en vertelt over de afhankelijkheid van studenten met KI “Mijn ervaringen met KI zijn juist dat het mijn denkvermogen versterkt. Het is essentieel om goed na te denken over welke informatie je nodig hebt en hoe je deze wilt inzetten om verhalen en andere producten te verbeteren. Neem bijvoorbeeld afbeeldingen gemaakt met KI Hierbij is het hebben van een idee cruciaal voor een mooie afbeelding. Het vertalen van dat idee naar een technisch beeld wordt door KI gedaan. Hoewel ik zelf geen kunstenaar ben, kan ik dankzij KI mijn fantasie omzetten in afbeeldingen. Dit stimuleert me om nog creatievere ideeën te bedenken en om te zien of KI in staat is om iets met mijn idee te doen. Wat voor mij geldt, geldt ook voor mijn studenten.”
Nieuw tijdperk
Naast de risico’s van KI zijn er ook kansen binnen het onderwijs. Met kunstmatige intelligentie kan je onderwijs personaliseren, hierdoor kan je als docent zijnde elke leerling helpen op basis van zijn of haar behoeften. KI kan docenten ook helpen om tijd te besparen, bijvoorbeeld om werk na te kijken. Dit neemt vaak veel in beslag, maar met kunstmatige intelligentie kan dit veel sneller en makkelijker gaan. Daardoor kan de docent zich meer focussen op het lesgeven en de op behoeften van leerlingen.
Het is als docent belangrijk wat de mogelijkheden zijn van KI zodat je weet wat je eraan hebt “Training en opleiding is heel belangrijk. Docenten moeten (zonder dat ze daar experts in zijn) weten wat KI is en wat het wel en niet kan. Het gebruik van KI en de kwaliteit van de antwoorden en producten die KI oplevert hangt sterk af van de vaardigheid die de gebruiker heeft in het stellen van vragen en het specifiek maken van de vragen. In het KI-taaltje spreekt men dan van prompts. Dit goed doen, is een vaardigheid op zich, die getraind moet worden. Net zoals je in een gesprek met een persoon, meer en betere informatie boven tafel krijgt als je getraind bent in gesprekstechnieken.” aldus Van Tooren.
Kansen en zorgen
Met de introductie van ChatGPT in 2022, heeft kunstmatige intelligentie zich weer op de kaart gezet en ook in het onderwijs wordt er veel gebruik van gemaakt, met name door leerlingen en studenten. Ook al zijn er zorgen over het zelfstandig denkvermogen van leerlingen als ze afhankelijk worden van KI, brengt het ook veel positieve aspecten met zich mee. Gepersonaliseerd leren en de werkdruk verlichten van docenten, KI biedt de mogelijkheid.